De herberg was vol
Een interessante theorie over de volle herberg in Bethlehem mocht ik optekenen uit de voordracht van prof Cindy Palmer op 16 december 2023.

Waar ik in:  Voor hen was geen plaats  uitging van een verregaande Romeinse stedelijke commerciële invloed gaat Prof. Palmer uit van de oude gebruiken en gewoonten in de dorpsgemeenschappen van het oude Israël.

Daarbij geeft ze een nauwkeurige analyse van het de maanden waarbinnen Jezus mogelijk geboren is uitgaande van de geografische en landbouwkundige gegevens rond Bethlehem.

Ik denk dat het belangrijk is dat we de verschillende theorieën en achtergronden herkennen om het kerstverhaal beeldend te kunnen vatten.

 

In de dorpscultuur staat de gastvrijheid voorop.

Zeker als het om familierelaties gaat.

Dat geldt nog steeds in regio’s met een sterke dorpscultuur.

Denk maar eens aan het noabuurschap in Twente en de Achterhoek.

Zij stelt vast dat het Griekse woord dat in Lukas vertaalt is met herberg in Bethlehem hetzelfde is als in het Lijdensverhaal voor de gastenruimte waar Jezus met de leerlingen het laatste avondmaal gebruikte.

Dus geen commerciële herberg zoals in het verhaal van de barmhartige Samaritaan, maar de ruimte waar gasten kunnen verpozen.

Die ruimte was meestal gesitueerd op de bovenverdieping van het huis vlak onder het platte dak.

 

Verder gaat zij in op de bouwwijze van de huizen in de regio in die tijd.

Veelal was een woongedeelte gesitueerd boven of nabij de ingang van een grot waar de schapen en vee in ondergebracht werden.

Zij gaat er ook van uit dat de regio waar Bethlehem ligt noodzaakt om zorgvuldig en zuinig om te gaan met de gezondheid van de bodem.

Bethlehem ligt op de grens van het groene land in het westen en de wildernis van Judea in het oosten.

Daarom wordt er uitgekiend omgegaan in het gebruik van het land.

Door de kudden na de oogst te weiden op de akkers -de velden- worden de velden bemest met de uitwerpselen van de kudden en de “onkruiden” weggegraasd.

Uit het kerstverhaal trekt prof Palmer de conclusie dat de stal/grot leeg geweest zal zijn tijdens de geboorte van Jezus.

Dat pleit er voor dat Jezus in de maanden augustus, september of oktober geboren zou kunnen zijn.

Immers je stelt je kostbare kudden als het even kan niet bloot aan de risico’s van de hagelstenen en slagregens in juni en juli.
Prof Palmer gaat er ook van uit dat er in een dergelijke dorpse/klein stedelijke samenleving altijd voldoende vroedvrouwen aanwezig zijn om te helpen bij een bevalling.

Maria zou dus niet aan haar lot over gelaten zijn.

Daarvoor pleit dat het kind in doeken gewikkeld was.
In haar analyse benadrukt zij dat het warm geweest moet zijn, zelfs heet in het gastenverblijf. 

Vaak sliep men vanwege de hitte op de (platte) daken.

Geen prettige ruimte dus om een kind ter wereld te brengen.

Dus met recht te vol/ongeschikt voor een gezonde bevalling.

Als de bevalling tussen augustus en oktober heeft plaats gevonden was het juist in de stal/grot koel en behaaglijk.

Dit in tegenstelling tot de volle hete gemeenschapsruimte waar de gasten zich ophouden.

Vanuit deze optiek wordt de geboorte van Jezus niet een geboorte van een ongewild kind, maar een normale geboorte van een kind in een warme gemeenschap.

Mogelijk past dit ook meer in het beeld dat God als gewoon kind op aarde wilde komen.

Dan krijgt de betekenis van de boodschap aan de herders misschien een nog krachtiger lading.

Dan blijkt dat dit “gewone” kindje heel bijzonder is.

Hoe zouden de gasten in het gastenverblijf hebben gereageerd?

Jammer dat Lukas dat niet heeft opgetekend, of was dat misschien te gewoon.

Business as Usual?