Oorsprong
-
6
-
Traditie vanaf midden 18e eeuw
Traditie oorsprong en betekenis
Oorsprong van de levensloop.
De levensloop wordt over het algemeen gezien als een getuigenis over het leven dat bij de begrafenis gelezen wordt.
Voordat de Hernhutters met het schrijven van de levensloop begonnen werden er al levenslopen geschreven. Reeds vanaf de middeleeuwen schreven wetenschappers een levensloop. Daarin schreven zij over de onderzoeken die zij hadden uitgevoerd en over hun publicaties. Dit werd overgenomen door de gegoede burgerij en de adel. Schrijvers werden ingehuurd om de levensloop te schrijven en soms werden ze ingebonden in luxe lederen banden en geschonken aan relaties .
In Luthers-piëtistische traditie deed August Hermann Francke in zijn levensloop een nauwkeurig verslag van zijn geestelijke ontwikkeling. Een belangrijk onderdeel daarin was het verslag van een diepgaand proces van boetedoening gevolgd door de ervaring van geloofsverlichting. Dit voorbeeld werd door veel pietisten als een noodzakelijk schema gezien voor het weergeven van de geloofsontwikkeling.
Binnen de Broederuniteit heerste een andere opvatting. Ieder mens is volgens de Hernhutters uniek en de Heer wil met ieder mens een persoonlijke relatie hebben. Daarin past zo'n strak schema voor geloofsontwikkeling niet. In de loop der tijd zijn er echter wel evenslopen verschenen die zich lieten beperken tot hetgeen binnen de gemeente als wenselijk werd gezien of werden kritische teksten wel gemeden Zie ook S. Böβ in de studie over de Gottesacker in Neudietendorf.
De levensloop is een reactie op de piëtistische levensloop, maar zij zet zich niet af tegen die traditie, zij vormt een eigen ontwikkeling van teksten die bij de begrafenis gelezen worden. In de hernhutter traditie was het niet de bedoeling dat de levensloop alleen voor de begrafenis geschreven zou worden. Voor elk belangrijk afscheid zou men een levensloop moeten kunnen schrijven. Ook als verhuisd werd naar een andere gemeente. In een aantal levenslopen lijkt het dan ook alsof ze in fasen geschreven zijn. De levensloop van Abraham Büninger (1720-1811) is plotseling afgebroken in 1751, in het naschrift staat dat hij in 1756 tot Diaconus ingezegend werd. De levensloop van William Thorne eindigt in 1755 met de mededeling dat zijn dochter begraven is. Later is toegevoegd dat hij in 1757 de gemeente (Bethlehem) verliet.
Visie op de levensloop.
Op het Pedagogium in Niesky behoorde het schrijven van de levensloop tot de afstudeer opdrachten. De meest bekende is die van filosoof Schleiermacher .De levensloop van Carl Gottfried Theodor Wunderling (1823-1859) bevat citaten uit de levensloop die hij op het pedagogium heeft geschreven.
Het overlijden van een zuster of broeder was in deze context niet zo bijzonder, het werd gezien als de verhuizing van de gemeente hier beneden naar de "Gemeente daarboven".
Het gaat er in de levensloop om dat de auteur zich bij het schrijven van de levensloop bezint op het eigen verleden en over wat dat verleden met de auteur gedaan heeft en hoe dat is opgevat als werk van de Heer. Die gedachte achter de levensloop en de bijzondere plaats die de levensloop in de hernhutter traditie heeft ingenomen is onderwerp in dit item. De volgende thema's passeren de revue.
- Het religieus culturele element in de levensloop.
- De oorspronkelijke visie achter de levensloop.
- De ontwikkeling van de levensloop.
- De hernhutter schat van tienduizenden levenslopen.
- Constante factoren in de levenslopen.
- De waarde van de hernhutter levensloop nu.
De levensloop is bedoeld om gedeeld, gelezen en verteld te worden in de gemeente en in volgende generaties. In de Broederuniteit lazen ze die ook tijdens de Liefdemalen.
Eerlijkheid is een randvoorwaarde voor de levensloop in de hernhutter traditie. Die eerlijkheid kent ook binnen deze traditie grenzen. Dit was een belangrijke reden voor het maken van een richtlijn door G. Burkhart 8) in 1901 omdat er in de periode voor de eeuwwisseling van de 19e naar de 20e eeuw geklaagd werd dat de overledene niet herkend werd in de voorgelezen levensloop en dat levenslopen te veel waren toegeschreven naar een ideaalbeeld (dat in sommige kringen opgang deed) volgens de hernhutter traditie.
Een bijzonder boek dat genoemd moet worden is: "Eenzaam maar niet alleen" van koningin Wilhelmina. Dat boek stamt niet uit de hernhutter traditie maar draagt wel veel van de kenmerken van de hernhutter levensloop. Gezien de grote verzameling dagtekstenboekjes die de gemeente in Den Haag van het Koninklijk Huis heeft gekregen rond de millenniumwissel is het aannemelijk dat de traditie van de levensloop bekend was bij koningin Wilhelmina. Het boek houdt ook nog eens rekening met veel nationale gevoelens en de beperkingen verbonden aan het koninklijk huis. "Het zijn geen echte memoires, het is geen echte autobiografie" Een typering die ook geldt voor de levensloop waarvoor dit project de achtergronden geeft.
Waarom de levensloop werd geschreven.
Een belangrijke inspiratie in de Broederuniteit voor het schrijven van de levensloop werd gevonden in Psalm 103:2 "Loof de HERE, mijn ziel, en vergeet niet één van zijn weldaden". Bij het lezen van levenslopen blijkt dat die weldaden ook de perioden van tegenslag en beproeving omvatten. Als de auteur op het leven terug blikt dan blijken de perioden van tegenslag of vertwijfeling juist bronnen van zegen te zijn en worden zij achteraf als weldaden herkend.
De kern van de visie die geleid heeft tot het schrijven van de levensloop is als volgt samen te vatten.
- De levensloop werd geschreven vanuit het besef dat de Heer het beste weet wat goed voor je is.
De levensloop weerspiegelt de ontwikkeling van dit besef en het gevolg van het besluit om de Heer te volgen en te dienen. - De levensloop werd geschreven vanuit de ervaring dat je de keuzevrijheid hebt om de Heer al dan niet te volgen.
De levensloop reflecteert op deze keuzevrijheid en de uiteindelijke keuze voor de Heer, maar ook op het geduld dat nodig is als het effect van de keuze niet direct merkbaar is. - De levensloop werd geschreven uit dankbaarheid voor de hulp en het geduld van de Heer.
De levensloop reflecteert op tegenslag en dat wat aan de tegenslag is ontsproten en hoe een dergelijke ervaring past in het doel dat de Heer voor het leven heeft zoals de auteur dat ervaart. Dat geldt ook als de auteur afgeweken is van het pad dat de Heer bereid heeft en de auteur vervolgens het pad terug tot de Heer weer ontdekt en volgt. - In de Broederuniteit zijn ze er van overtuigd dat de keuze om de wil van de Heer te volgen het beste is wat je kunt doen, ook al lijkt dit een streep te trekken door de geplande carriëre.
De levensloop reflecteert op de wil van de Heer, zoals de auteur die ervaren heeft in het leven. - De Broederuniteit ziet de mens niet als een individu dat geïsoleerd van de omgeving leeft. Ieder lid neemt actief deel in de gemeente en in de maatschappij.De levensloop analyseert en relativeert de relaties tot de gemeente en de maatschappij in de gang door het leven.
Het doel van de traditie.
De levensloop was niet bedoeld als een verhaal over het leven van de persoon, het zou een authentiek verslag over de gang door het leven moeten zijn. Het was niet de bedoeling dat dit verhaal een beeld van de auteur zou achterlaten waarin de auteur belangrijk geacht werd. Het was ook niet de bedoeling dat de auteur een document zou achterlaten waarin staat hoe de auteur zich herinnerd wil weten.
Niet het eigen ik of het eigen kunnen stond centraal. Het ging om de relatie tot de Heer zowel in de hoogtepunten als in de dieptepunten van het leven. De levensloop moest getuigen van de trouw en de genade van God - ook in de tegenslagen van dit leven - en van het vertrouwen op de hulp van God, alsmede het mededogen en meevoelen van God zoals de auteur dat ervaren heeft.
De levensloop zou ook zoveel mogelijk ontdaan moeten zijn van emoties en een waarheidsgetrouw beeld van de gang door het leven geven.
De levensloop is daarmee ook onderdeel van het verslag door de tijd van de gemeente geworden. In dat verslag wordt verhaald over de gestage ontwikkeling terug naar het doel dat God voor deze wereld in gedachten heeft.
De levensloop werd geschreven om verteld te kunnen worden aan latere generaties. In de hernhutter traditie laat de levensloop de generaties en tradities met elkaar communiceren, van elkaar leren en ervaringen met elkaar uitwisselen.
Een belangrijke aanname daarbij was dat de auteur er zich van bewust is dat eens voor de Heer verantwoording afgelegd wordt over het eigen leven. De levensloop mag daarmee niet in tegenspraak zijn.
Opvallend is dat vanuit deze achtergrond uiteindelijk getuigd wordt van het succes in dit leven, niet van persoonlijke of materiele maatschappelijk succes, wel van het succes van de Heer dat bevestigd is in de relatie tot de Heer.
De ervaringen in de relatie tot de Heer vormen een belangrijk onderdeel in de levensloop, maar het nastreven van deze ervaringen staat niet centraal in de traditie van de Broederuniteit. Het gaat in deze traditie vooral om de verspreiding en het praktiseren van het Evangelie van Jezus Christus, opdat anderen kennis kunnen nemen van de boodschap uit het Evangelie. De weerspiegeling van die praktijk in de reflectie op ervaringen in de levensloop is het gevolg van die visie.
Het ging er niet alleen om dat verslag werd gedaan van het werken van de Heer in de mens en de ontwikkeling van de wereld naar Gods doel met de schepping, maar ook dat deze verslagen ter lering door anderen zouden worden gelezen en gehoord.
Betekenis in de 21ste eeuw.
Het doet er niet toe hoeveel kennis je hebt, vergaart of combineert
Als het allemaal met jouw overlijden vergaat,
dan veroorzaak jij mede het falen van jouw generatie.
Miles Munroe
De invloed van het schrijven van de levensloop reikt verder dan het afscheid van de aardse pelgrimage. In het schrijven van de levensloop geeft de auteur handvatten aan de toekomstige generaties om de toekomst vorm te geven. Daarom kan gesteld worden dat ieder die bewust verzuimt om een levensloop te schrijven gezien kan worden als een iemand die toekomstige generaties tekort doet.
De Broederuniteit was vooral in de 18e en begin 19e eeuw een hechte gemeenschap waar de levenslopen van de overledenen niet alleen tijdens de begrafenisdienst werden gelezen. Ook bij het liefdemaal of tijdens de Singstunde werden levenslopen gelezen. Het is twijfelachtig of zonder aanvullende inspanningen in de toekomst voldoende levenslopen worden geschreven om als voorbeeld te kunnen dienen binnen de traditie. Ook binnen de Broederuniteit vindt de maatschappelijke oriëntatie steeds meer buiten de gemeente plaats. Daardoor neemt in de praktijk de mogelijkheid van gemeenteleden om bij begrafenisdiensten actief te zijn af en dus nemen ook de mogelijkheden af om kennis te nemen van voorbeelden. Op de website van het archief in Hernhut staat dat er nauwelijks nieuwe levenslopen aan het archief worden aangeboden.
Het is niet alleen belangrijk dat iedereen in staat wordt gesteld om kennis te nemen van de ervaringen die zijn vastgelegd in de levenslopen van de hernhutter traditie, maar ook dat iedereen de eigen levensloop aan het papier toevertrouwt. Het is niet nodig dat de levensloop op de specifieke hernhutter waarden is gebaseerd maar wel van belang is dat de levensloop uitgaat van de grondgedachte achter de hernhutter levensloop.
- De levensloop geeft inzicht in de ervaringen van de auteur in de hoogtepunten en in de dieptepunten van het leven.
- De levensloop geeft de ervaring in de afhankelijkheid tot anderen weer. Voor christenen is de belangrijkste afhankelijkheid die tot Jezus Christus en God in de Heilige Geest.
- De emotie in de levensloop is verweven in de verhaallijn van de levensloop.
- De levensloop geeft een eerlijk en authentiek beeld op het leven zoals de auteur die heeft ervaren.
- Vanuit de innerlijke ontwikkeling van de auteur reflecteert de auteur op de uiterlijke verschijning in het leven, zodat de innerlijke en uiterlijke beleving met elkaar in balans is.
- De levensloop verhaalt in nederigheid over de levenservaringen zonder te neigen naar boete doening, zelfrechtvaardiging of zelfverheerlijking.
De waarde van de levensloop zal alleen tot uitdrukking komen als die openbaar is. Immers opgeslagen in de persoonlijke archieven of familiearchieven zal de levensloop niet breed gebruikt kunnen worden door de volgende generaties.
In tegensteling tot vorige generaties is het nu eenvoudiger om voorbeelden van levenslopen uit het begin van de Broederuniteit te vinden en de eigen levensloop te toetsen aan de uitgangspunten die toen geformuleerd zijn in de voorbeelden. Daardoor kan nu beter dan in het verleden worden teruggegrepen op de visie achter die oude traditie. De voorbeelden van de vorige generatie hoeven dus niet blindelings gevolgd te worden. Iedereen kan de eigen verantwoordelijkheid nemen door de waardevolle elementen vanuit de oude traditie in de eigen levensloop te verwerken en met moderne accenten vorm te geven. De technieken die mindmapping en tekstverwerkers daarvoor geven zijn eindeloos.
Op het Moravian College in Bethlehem (VS-Pennsylvania) is de levensloop ontdekt als bron en inspiratie voor de cursus Lifewalk of Justice: Introduction to Peace and Justice Studies, voor beginnende studenten, waardoor zij zich bewust worden van ingesleten vooroordelen en over de wijze hoe zij over zaken nadenken hun handelen beïnvloedt.
Kennis van de traditie en kennis van de ontwikkeling van de hernhutter levensloop zijn niet persé nodig om een autobiografie te schrijven met een duidelijke balans tussen de innerlijke en uiterlijke gang door het leven. De biografie van Andre Bek met de titel "Dansen in het zand" (A. Bek: Dansen in het zand ISBN 9789088230004; uitgever: Lezerspoort Uitgevers ) is zo'n verhaal. Waarom?
- Dit boek bevat het verslag van een man met disfunctionerende nieren, die 4 nier transaplantaties heeft ondergaan.
- Het boek beschrijft naast de zichtbare (uiterlijke) levensomstandigheden ook de mentale ontwikkeling van de heer Bek ook zijn zoektocht naar de zin van het leven, al geeft hij op deze vraag nog geen antwoord.
- Hoewel het boek emoties weerspiegelt en emoties oproept is de schrijfstijl niet emotioneel.
In deze categorie
-
Ingedeeld bij
-
Hits93 views