De doelgroep bepalen voor de levensloop

Het kan handig zijn om voor de verschillende doelgroepen aparte levenslopen te schrijven.

Bijvoorbeeld: Eén als nalatenschap voor familie en vrienden, en één voor het afscheid van gemeente (of parochie) en genodigden.

Het is belangrijk dat onderkend wordt hoe de teksten bij de doelgroep over komen. De woordkeuze en de accenten zijn belangrijke elementen in de manier waarop de toehoorders het verhaal achter de levensloop ervaren. Onderstaand geef ik een paar korte schetsen van aandachtspunten bij het bepalen van de doelgroep.

Bij het bepalen van de doelgroep is het belangrijk dat je rekening houdt met de toehoorders. Als jouw tekst een getrouwe afbeelding is van een balans tussen de innerlijke en uiterlijke gang door het leven zul je in de tekst proberen te voorkomen dat mensen geketst worden. Ik kreeg dat expliciete verzoek van mijn vader

Levensloop bestemd voor de Heer

Als de levensloop bestemd is voor het afscheid uit de aardse gemeente en de verhuizing naar de Gemeente daarboven is de Heer altijd de eerste die de levensloop leest, ongeacht de doelgroep waarvoor de levensloop oin dit ondermaanse wordt geschreven. Hij alleen kan bepalen of de levensloop in overeenstemming is met de pelgrimstocht in dit ondermaanse. Natuurlijk is de levensloop geen sollicitatiebrief, maar het zou toch vreemd zijn als de Heer de gang door het leven niet herkent in de levensloop. Daarom is het belangrijk dat de levensloop een eerlijke bezinning is op het leven en dat er balans is tussen de innerlijke en uiterlijke gang door dat leven. De levensloop wordt niet geschreven naar de maatstaven van de mensen van wie afscheid genomen wordt. De levensloop is het getuigenis van het leven in de relatie met de Heer.

De Heer kent de auteur, dit betekent:

• Hij kent jou,
• Hij kent jouw overwegingen.
• Hij weet hoe jij zoekt naar de juiste boodschap,
• Hij weet hoe jij zoekt naar de juiste woorden.

Tegenover Hem kun je altijd eerlijk zijn.

Bestemd voor de naaste familie

Als de levensloop geschreven wordt voor de naaste familie en vrienden is er een gezamenlijke achtergrond, waardoor veel herkend wordt en waarvoor geen toelichtingen nodig zijn. Ook gevoelens kunnen eenvoudig gedeeld worden en de lengte van de tekst is niet zo belangrijk. De lezer kan de tijd nemen om de levensloop te lezen. Kopieën worden verdeeld onder de familieleden en vrienden en ieder kan naar behoefte lezen. Zo kan de levensloop nog lang dienen tot voorbeeld en troost. In deze levensloop zullen ervaringen gebruikt worden die alleen bestemd zijn voor de naaste familie en beste vrienden.

Bestemd voor genodigden

Steeds vaker vindt het afscheid aan het einde van de gang door het leven in de beslotenheid van de eigen familie en een select gezelschap van genodigden plaats. Daar geldt een praktische beperking dat het lezen van de levensloop niet te lang mag duren. Tien minuten tot een kwartier geldt in het algemeen als aanvaard maximum (dat zijn ongeveer 1700 woorden). Er kan niet volstaan worden met een samenvatting uit de levensloop voor de familie. Voor deze gelegenheid zal het nodig zijn om een speciale versie te maken van de levensloop. Niet alle genodigden behoren immers tot de naaste familie of vriendenkring en niet allen zijn bekenden op het moment dat de levensloop geschreven werd. Daarom zal de sfeer die ervaren is in de levensfasen belangrijker zijn dan de gebeurtenissen zelf. De gebeurtenissen vormen de illustratie van de sfeer die wordt geschetst.

Bestemd voor de afscheidsdient in de gemeente/parochie

Het afscheid van de geloofsgemeenschap vindt plaats in de kerkzaal. Dat is de openbare ruimte van de geloofsgemeenschap. Het is de bedoeling dat zo veel mogelijk mensen aanwezig zijn in de kerkzaal. Dus ook bij het afscheid van één van de leden. De levensloop die gelezen wordt in de afscheidsdienst in de kerkzaal kent ook een beperking in de tijd. Het lezen van de levensloop zou niet langer dan 20 minuten moeten duren (dat zijn ongeveer 2600 woorden).

In de openbare ruimte van de kerkzaal kan niet alles gezegd worden wat in de privésfeer wel gezegd kan worden. Veel aanwezigen hebben geen toegang tot de privé ervaringen. Daarom is het nuttig om in de levensloop de sfeer op te roepen uit de meest bepalende perioden van de gang door het leven en gebruik te maken van het gezamenlijk referentiekader dat binnen de geloofsgemeenschap bekend is. Ook is belangrijk dat de woordkeus aansluit bij dat referentiekader. Dan kunnen gebeurtenissen genoemd worden als voorbeelden zonder op details in te gaan.

De omvang van de levensloop kan worden beperkt door minder details  op te nemen.

Een wezenlijk gevaar is dat deze versie van de levensloop geschreven wordt naar hetgeen in de gemeenschap aanvaardbaar geacht wordt, zoals S. Böβ schrijft in haar onderzoek van de levenslopen bij graven op de Godsakker in Neudietendorf.

Deze versie kan ook gedeeld worden met de afdeling van de zorginstelling als de laatste levensfase in een zorginstelling plaats vindt.

Voorbeelden

• Georg Adam-Meck (1786-1862) benoemde zijn eerste beroepen. Vanaf het moment dat hij de zaken van zijn grootvader overnam en verhuisde naar Ebersdorf, waar hij de rest van zijn leven binnen de gemeente woonde, had hij het alleen nog over de zaken. De toehoorders wisten immers waar hij over sprak. De aard van de zaken hoefde hij niet te vermelden.
• Susanne Zeisberger (1724-1824) neemt de periode dat zij in Bethlehem heeft gewoond niet op, omdat zij die genoegzaam bekend acht.
• Johann Georg Furkel (1755-1837) beschrijft zijn beroep als zadelmaker, dat hij ook nog een tijdlang binnen de gemeente heeft uitgeoefend. Op een gegeven moment stopt hij daarmee en begint zijn bediening als zielzorger in de diaspora. Een duiding markeert dit verleden aan het begin van de levensloop voor de gemeenteleden die hem waarschijnlijk alleen kenden uit zijn meer dan 30 jarige diasporawerk.