Thema's in de levensloop
Bij het lezen van de oude levenslopen blijkt hoe nauw de levenservaringen van toen aansluiten bij die van de huidige mens.
Zo schrijft Johann Georg Herzberg (1792- 1864) hoe hij zich in 1814 's morgens aankleedt en bang is om naar het front te gaan in de gevechten die Duitsland moeten bevrijden van Napoleon. Hij merkt pas 's avonds dat er kogelgaten in zijn broek zitten. Ook geeft hij verslag van een gesprek in Frankfurt (aan de Oder) waarin hij wordt uitgenodigd naar de kerk te gaan. De kerken roepen en zijn bijna leeg zegt zijn gesprekspartner. Maar Johann Georg heeft geen tijd hij moet uitslapen van het "stappen" op de zaterdagavond.
De woordkeuzen, schrijfstijlen en accenten weerspiegelen het tijdsgewricht waarin de gemeente zich bevond toen de levensloop werd geschreven. Dat kan ook niet anders in open omgevingen zoals de gemeenten van de Broederuniteit. Het gaat in de levenslopen niet in de eerste plaats om het chronologisch verslag over het leven. Het zijn juist de thema's die het leven raken die chronologisch gerangschikt zijn in de voorbeelden.
De omgeving van een gemeente verandert en de wijze waarop over deze thema's wordt gedacht en de teksten in de levenslopen veranderden mee.
De culturele en religieuze beleving in de periode dat de oude levenslopen werden geschreven en de moderne tijd lijkt groot. In wezen is er echter niet veel veranderd.
- De kernvraag blijft: "Hoe zeker ben ik er van dat ik het geluk vind en als ik het geluk gevonden heb dat dit blijvend goed zal zijn voor mijn ziel". Voor christenen vertaalt die vraag zich in "Hoe zeker kan ik er van zijn dat mijn ziel gered is door het offer van Jezus Christus aan het kruis".
- De levensloop vertelt van het proces dat doorlopen is om die zekerheid te vinden en uit te dragen naar de omgeving. In een aantal levenslopen lijkt deze zekerheid vanzelfsprekend, terwijl deze zekerheid in andere levenslopen pas na een lang en hevig proces van ontkenning, twijfel en aanvaarding wordt gevonden
- Toen was het net als nu belangrijk voor christenen dat verhaald werd over de ontwikkeling van de persoonlijke relatie tot de Heer. Elke relatie met de Heer is een unieke relatie die zich niet laat vergelijken met andere relaties.
- Het gaat in al die generaties om een authentiek verslag over de gang door het leven waarbij de auteur zelf kiest hoe de accenten liggen en welke thema's in de levensloop worden opgenomen.
- Velen vinden het eigen leven niet belangrijk genoeg om een levensloop te schrijven. Spangenberg geeft dit als motief waarom Johann Friedrich Köber geen levensloop heeft nagelaten. Anderen wilden nog niet nadenken over het einde van het leven, daarom hebben Jan Schalkwijk(1923-2002) en Anna Schalkwijk Borst(1926-2012) geen levensloop nagelaten (Met dank aan de familie Schalkwijk). Hun kinderen hebben daarom een bescheiden levensloop geschreven die bij de begrafenis is voorgelezen. Anderen beginnen hun levensloop met de opmerking dat hun leven weinig hoogtepunten heeft gekend of van weinig belang is geweest voor de omgeving om vervolgens te getuigen van de genade van de Heer die zij ervaren hebben in dat weinige.
- Behalve in het eerste begin zijn er altijd voorbeelden die in de eigen levensloop gebruikt kunnen worden.
Wij kunnen en mogen tegenwoordig gebruik maken van de ervaringen van de vroegere generaties voor het schrijven van het eigen verslag over de gang door het leven.Wij kunnen eenvoudiger dan in het verleden kennis nemen van de achtergronden achter de levensloop en de traditie van de hernhutter levensloop vertalen naar onze tijd en onze cultuur zodat deze nuttig blijft voor de komende generaties. Die ervaringen zijn nu ook beschikbaar voor hen die zich niet tot de hernhutter traditie rekenen.
In deze reeks geef ik een aantal thema's die ik ben tegengekomen.Ik kan natuurlijk niet uitputtend zijn, en beperk mij tot het enkele schetsen waarmee ik grote variatie wil duiden.
De reeks werd opgesteld om in boekvorm uit te geven, waardoor ik mij een beperking opgelegd heb in het geven van de voorbeelden. Die zullen zeker nog volgen.
Titel | Volgnummer | Karakteristiek | Datum |
---|---|---|---|
Balans | 1 | Balans tussen innerlijke en uiterlijke gang door het leven | |
Ankers | 2 | Ankers voor geluk | |
Geloof | 3 | Over de geloofsontwikkeling | |
Vorm en inhoud | 4 | Zoeken naar balans tussen vorm en inhoud | |
Politiek | 5 | Betrokkenheid op of invloed van de politiek | |
Huwelijk | 6 | Plaats van het huwelijk in de levensloop | |
Zuivering | 7 | Over de ervaring van geestelijke groei | |
Waarheid | 8 | Of je de waarheid wel kunt vertellen |