God heeft alle wijsheid

Het staat niet expliciet in de Bijbel dat God alle wijsheid heeft en dat alle verstand in God gebundeld is, want de hele Bijbel ademt dit.

Veel wat in de Bijbel staat hebben wij nog niet kunnen bevestigen met onze wetenschappelijke benaderingen. Het is dus te eenvoudig om zaken die we nog niet herkennen af te doen als mythologisch geïnspireerd zoals ik hier een daar -ook in christelijk theologische artikelen- tegen kom. Als ik er van uit ga dat de Bijbel het door God geïnspireerde handboek is om een holistische invulling te geven aan het leven, dan betekent dat ook voor de oorspronkelijke teksten en de latere redactie van die teksten. Voor vertalingen van teksten blijf  ik vanwege de variatie die ik tegenkom terughoudend (soms bespeur ik historisch tijdgebonden verklarende argumentaties in de woordkeuze van uitdrukkingen)  en daarom leg ik graag meerdere vertalingen naast elkaar om diepgang en betekenis te vinden. 

Nog steeds doen we nieuwe ontdekkingen die God ons ter bestemde tijd heeft gegeven en zullen we zaken ontdekken waarbij we moeten toegeven dat de Bijbel die reeds in lang vervlogen tijden heeft geduid. Veel van die ontdekkingen ontsluiten plotsklaps concepten uit de Bijbel die voorheen gesloten waren. Hoewel de mens die concepten niet kende staan ze wel beschreven in de Bijbel en werden ze uitgelegd met de kennis van toen, of er werd overheen gelezen, of erger als onzin afgedaan.

1. Sommige concepten zijn ontdekt door wetenschappelijke hypothesen op te stellen die later bevestigd werden.
   
   • zoals de bijendans het concept Dabar/ Deborah/Bij ontsloot als hypothese midden jaren 60 van de 20ste eeuw en bewezen werd door waarnemingen rond 2005 (bekijk ook deze youtube)
2. Sommige concepten blijken gewoon in de praktijk meer diepgang te krijgen door praktisch voortschrijdend inzicht.
   • de distels in de gelijkenis van de zaaier werden niet uitgetrokken omdat ze een belangrijke ecologische rol vervullen en niet alleen omdat er bij het uittrekken van de distels ook goede plantjes uitgetrokken kunnen worden (Lucas 8).
   • de distels en doornen waren trouwens niet het resultaat van de schepping maar van de zondeval zoals we kunnen  lezen in Genesis 3:18.
3. Concepten als godenzonen, engelen etc worden in de Bijbel genoemd. We weten nu nog te weinig over deze concepten om daar een uitspraak over te doen. Het zou wenselijk zijn dat theologen dat erkennen en zich niet uitsloven in hypothesen en elkaar vervolgens aanvallen vanwege de formulering van die hypothesen. Eens zal aan de mens (onder de voorwaarden die God in het ontwerp heeft bepaald) duidelijk worden gemaakt hoe en waarom deze concepten bestaan. Natuurlijk helpt het om over dergelijke concepten na te denken en daarbij een aantal opties te benoemen. Het is echter verre om die opties algemeen geldig te verklaren totdat de geldigheid wordt geopenbaard (zoals onder punt 1 bij de bijendans)
4. Concepten worden in de theologie uit den treure in hypothesen uitgewerkt, waarbij vaak indirecte, sub-indirecte en quasi directe fragmenten uit de Bijbel worden aangevoerd om de hypothesen te onderbouwen. Ik denk daarbij vooral aan het bewijs dat de kinderdoop noodzakelijk is zoals uitgewerkt door Augustinus en ook aan de predestinatieleer (ook een vrucht van de pen van Augustinus en later verder uitgewerkt door bijvoorbeeld Zwingli en Calvijn). Twee onderwerpen hebben daarbij mijn bijzondere aandacht. Dat zijn de doop en de reden waarom Jezus moest sterven.

Het is wel de bedoeling bij nieuwe ontdekkingen dat de mens die ontdekkingen in het licht van de Bijbel ziet en de intentie heeft om de ontdekkingen te gebruiken voor het doel dat God voor ogen heeft  De keuze is aan de mens. Als de mens de keuze maakt om ze anders te gebruiken dan vertraagt dat de vervolmaking van de Schepping -terug naar het paradijs- zoals God die bedoeld heeft.

De mens kan slechts enkele scenario's gedeeltelijk overzien

De mens is niet in staat om in een besluitvormingsproces alle alternatieven te benoemen. Laat staan dat hij in staat is om al de risico's verbonden aan die alternatieven in te schatten en de mogelijkheden te overzien zodat die risico's geneutraliseerd of  beperkt kunnen worden.

Pragmatische besluitvormers worden geëerd, want zij behalen snel een resultaat. Wat is dat resultaat?

Vaak een oplossing waarvan later gesteld kan worden dat het complexere problemen heeft veroorzaakt. Dat komt omdat relevante risico's niet zijn meegewogen in de oplossing (DDT in de landbouw,  Grasfalt op de hollandse weiden,  mislukkingen in grote ICT projecten etc).

1. Goede besluitvormers kunnen 5 alternatieven naast elkaar beoordelen als de gevolgen niet te complex zijn.
2. De besluitvorming wordt gepresenteerd als een rationeel proces.  Eigenlijk is het een irrationeel proces en uit de eerste opties die "goed voelen" en die dicht bij de intentie van de  beslisser staan wordt een optie gekozen waarbij dan achteraf de motivatie rationeel wordt ingevuld.
3. De praktijk wijst uit dat wat te complex is of buiten de comfortzone van besluitvormers ligt al gauw wordt genegeerd, dat is de blinde vlek bij beslissers.

Daarom worden vaak adviseurs geraadpleegd die de alternatieven met hun gevolgen in kaart brengen. Deze adviseurs zitten in een moeilijke positie. Als buitenstaander zien zij vaak een ideaalplaatje terwijl dat voor de opdrachtgever een brug te ver is en moeten zij om toch een stap in de "goede" richting te zetten hun ambitie bijstellen. Hier geldt ook vaak dat de "omweg" uiteindelijk leidt tot het beste resultaat. (In het Oude Testament zijn de uittocht uit Egypte en de tocht van Gods volk door de woestijn twee grote voorbeelden dat God deze methode gebruikt)

• De adviseurs weten dat ze maximaal 5 of beter slechts 3 alternatieven moeten benoemen waarvan ze denken dat die haalbaar zijn voor de opdrachtgever.
• Welke ruimte neemt de adviseur/consultant voor de interpretatie van de opdracht en welke effecten neemt de adviseur mee? Enkele overwegingen die ik ben tegen gekomen :
  
  • Bezuinigingen op korte termijn
  • Efficiency op langere termijn
  • Werk omstandigheden
  • Inclusiviteit
  • Maatschappelijk verantwoord ondernemen als uitgangspunt
  • Maatschappelijk verantwoord ondernemen als façade
• De adviseur zal bij de haalbaarheid van de selectie een inschatting maken,
  
  • in hoeverre de opdrachtgever bereid is om buiten de eigen comfortzone te treden
  • welke mogelijkheden de opdrachtgever heeft om de selectie ook werkelijk uit te kunnen voeren
  • de kansen voor vervolgopdrachten
• Uiteindelijk komt de adviseur tot de shortlist waarvan de gevolgen op hoofdlijnen zijn beschreven (maar "The devil is in the details") en misschien geeft de adviseur nog een overzicht van de longlist.
  • Bij de items in de longlist wordt al dan niet (meer of minder uitvoerig) in politieke bewoordingen vermeld waarom ze niet in het uiteindelijke advies zijn meegenomen.

God kent alle risico's

Hoe anders is God. God kent van elk alternatief elke variabele en alle risico's

• God wilde op nivo van gelijkwaardigheid in wederzijdse Liefde communiceren met de mens.
  • Dat is het doel van de schepping.
• God kende voordat God aan de schepping begon alle risico's van elk alternatief om dit doel te realiseren.
• Als God geen risico had genomen zou God een kloon van zichzelf moeten maken, maar dan zou God alleen maar met zichzelf communiceren.
• God heeft het alternatief gekozen voor de schepping zoals in Genesis is beschreven. God communiceert in Liefde en wederzijds respect met een zelfstandig wezen dat een eigen onafhankelijke scheppende kracht bezit.

In de Bijbel wordt op verschillende plaatsen melding gemaakt van concepten die wij nu als Aliens zouden beschrijven. De grote vraag is waar deze Aliens vandaan komen. Had God  mogelijk al eens een prototype gemaakt van delen van de schepping?  De concepten achter de Aliens zijn nog onvoldoende aan de mens geopenbaard om daar een zinnige uitspraak over te doen. Een verwijzing naar verwantschap  met mythologische verhalen is daarom voorbarig. Afdoen van deze concepten als onzin toont hoe beperkt het begrip voor de oneindige wijsheid van God is bij hen die dit zeggen.

God kiest voor één alternatief en sluit risico's niet uit

God koos er voor om de levensadem in het beeld dat God van zichzelf gemaakt had te blazen. God wist natuurlijk dat dit beeld beperkingen heeft ten opzicht van het origineel (God). Geen enkel beeld omvat immers alle eigenschappen uit het origineel waarnaar het beeld is gemaakt. God noemt de schepping van de mens immers zeer goed en niet perfect (zoals velen het resultaat van de schepping helaas uitleggen)

• Hoe mooi een schilderij ook is het zal nooit het voorbeeld kunnen vervangen.
• Elk  beeld is een vereenvoudiging en mist details uit het origineel.
• Zo is ook  de mens  een vereenvoudigde afbeelding naar God's beeld.

Natuurlijk heeft God als subliem ontwerper een risico analyse gemaakt en kende God het risico dat de  beeltenis (de mens)  niet in staat zou zijn om altijd op dezelfde wijze te acteren als God zou doen en toch heeft God met de Adem de scheppende kracht in de mens gevestigd. In de Bijbel zijn we geconfronteerd met één risico (die we de Zondeval noemen), maar mogelijk kende God meer risico's.

Ondanks het risico stelde God de mens aan als gouverneur over de schepping. Een gouverneur die op eigen gezag in gelijkwaardige verantwoording aan God de schepping in naam van God zou gaan beheren.

• God  voorzag volgens mij niet in oplossingen om de risico's bij voorbaat uit te sluiten.
• God bouwde veiligheidskleppen in in de schepping. De boom van Goed-en-Kwaad is zo'n veiligheidsklep om de paradijselijke schepping te beschermen.
• Ik weerspreek hier niet dat God wist welke besluiten de mens zou nemen. God wist denk ik hoe de mens zou reageren.
• God heeft de menselijke keuze niet als vaststaande aanname dicht getimmerd. God heeft de mens en de vrije keuze gelaten.
  • Uit argumentaties tussen God en mensen zoals Abraham, Jacob, Mozes en vele profeten leid ik af dat God hoewel God de uitkomst kent open staat voor de vrije keuze en argumentatie.
  • God reageert dan op een positieve (niet voorgeprogrammeerde) wijze bemoedigend naar de mens die in debat treedt.

Stel dat God de oplossingen wel had ingebouwd om de risico's uit te bannen die in het ontwerrp vanm de schepping besloten lagen, dan was het voldoende om de schepping aan haar lot over te laten en alles in de schepping te laten verlopen volgens de ontwerpregels in de schepping. Dan zou het nutteloos geweest zijn om de scheppende creatieve Adem in de beeltenis van God te plaatsen en zou de mens inplaats van een gekijkwaardige gesprekspartner voor God slechts een marionet zijn die acteert volgens  de ontwerpregels van de schepping. Dan zou de zondeval onmogelijk zijn geweest, maar de schepping niet hebben beantwoord aan het doel dat God voor ogen heeft met de schepping.

Toen de veilgheidsklep (de boom-van-goed-en kwaad) in werking trad wist God als subliem ontwerper hoe de parameters in de schepping moeten staan om de negatieve gevolgen te neutraliseren. Hoewel God de macht heeft om alles in één keer recht te zetten zagen we dat God dat niet deed, God houdt zich (nog steeds) aan de de ontwerpregels uit de schepping en aan toezeggingen aan de mens gedaan.

God draagt de consequenties van de keuze

God heeft de mens als gouverneur/stadhouder aangesteld over de schepping en de mens het recht gegeven om names God het beheer over de schepping te voeren. God heeft die aanstelling ondanks het falen van de mens niet teruggedraaid of beperkt.

Wel heeft God de consequentie getrokken dat de schepping in het paradijs veel te kwetsbaar was voor de ontspoorde mens en de mens uit het paradijs gezet. Ook heeft God gewezen op de consekwenties van het handelen van de mens. Consekwenties die ingesloten lagen in de risico analyse die God gemaakt heeft. Zo heeft God bijvoorbeeld de slang de poten ontnomen en planten voorzien van scherpe uitsteeksels. Hoewel dit laatste algemeen wordt geduid als onkruid zou het best eens kunnen zijn dat we moeten gaan erkennen dat deze venijnige en verwondende uitsteeksels hun nut hebben in de schepping na de zondeval en een onontbeerlijk onderdeel vormen om zwakke wezens in de schepping te beschermen.

Zo werd ook de mens geconfronteerd met de negatieve gevolgen van het handelen van de mens omdat dit besloten lag in de ontwerpregels van de schepping. Keer op keer lezen we in het Oude Testament hoe de mens geconfronteerd wordt met de negatieve gevolgen van zijn handelen als de mens niet acteert binnen de positieve kaders van de ontwerpregels uit de schepping.

• Daarom duurde het zo lang voordat de parameters in de schepping goed stonden en God in Jezus volkomen mens kon worden om het ultieme offer van Liefde aan de mens aan te bieden en de mens de kans te geven om de gevolgen van de zondeval teniet te doen.
• Nog steeds leven we in de herstelperiode terug naar het paradijs, en nog steeds negeren we massaal de positieve kaders waarmee God in Jezus de schepping positief wil veranderen naar het ideaalbeeld.
• Nog steeds heeft God in de Post-Jezus-Periode geduld met ons en zend God ons profeten om het juiste voor te leven.
• Nog steeds is God in de Post-Jezus-Periode bezig om zaken die onjuist waren/zijn aan de orde te stellen
• Nog steeds nodigt God ons uit om hetgeen verkeerd was in deze Post-Jezus-Periode aan het kruis te brengen
• Nog steeds nodigt God ons uit (vervangend) vergeving te vragen. (NB vergeving vragen en krijgen gaat een paar stappen verder dan excuus aanbieden en accepteren).

De ontwerpregels voor de schepping zijn niet in beton gegoten. Ik zie dat er minstens drie typen ontwerpregels zijn.

1. Strikte ontwerpregels waaraan ook God zich houdt.
   • Dat zijn ondermeer de leefregels gegeven aan Noach en verfijnd in  de 10 leefregels die God aan Mozes gaf bij het begin van de tocht door de woestijn en bekrachtigde met beloften aan het eind van de tocht door de woestijn.
2. Kadervormende ontwerpregels.
   • Binnen deze kaders kan er onderhandeld worden met God. Dat zien we ondermeer gebeuren tussen Abraham en God om Lot te redden. De belangrijkste voorwaarde die God hier verbindt aan de onderhandelaar is dat de onderhandelaar oprecht is en niet uit eigen belang of ijdelheid handelt en niet probeert om 'op de stoel' van God te zitten. Hoe het de mens vergaat als de mens niet oprecht is en de eigen verantwoordelijkheid niet neemt zie we in de ondervraging van de mens na de zondeval (vanaf vers 14)  en van Kain na de moord op Abel(vanaf vers 10).  In het verhaal van Gideon zien we een ander voorbeeld hoe God open staat voor onderhandelen.
3. Aanvullende ontwerpregels
   • God laat de schepping niet over aan de wetten uit het basisontwerp van toen God de Schepping schiep. Bij het optreden van het risico kan God een aantal ontwerpregels in werking stellen binnen de kaders die God gesteld heeft. Omdat wij nog te weinig kennis hebben van de ontwerpregels kunnen wij een aantal daarvan nog niet plaatsen en ontgaan ons waarschijnlijk nog veel van die later in werking gestelde ontwerpregels. Wij hebben ook nog geen kennis in hoeverre een aantal van deze  "later in werking gestelde ontwerpregels" reeds in de basis van de schepping zijn vastgelegd en alleen geactiveerd worden door God. Denk aan de aanvullende regels die God instelde na de zondeval (vanaf vers 14 ) , het instellen van de regenboog (vanaf vers 13)  en de gevolgen van de bouw van de toren van Babel.
     

Bij een aantal maatregelen die God neemt en die beschreven staan in het Oude Testament bespeur ik een grote emotie bij God. Ik neem graag aan dat God op die momenten enorm twijfelt over de maatrgelen die genomen moeten worden. Ik denk zelfs dat God daarbij in overweging heeft genomen in hoeverre God wil afwijken van het oorspronkelijke plan en toch binnen de door God gestelde kaders kan blijven.