De diepste bron van wantrouwen is angst. Niet alleen angst om te verliezen wat we hebben, maar ook angst dat we onvoldoende in onze behoeften kunnen voorzien in de toekomst. Het is niet nodig dat die angst gebaseerd is op de werkelijkheid. Veel angst wordt ons aangepraat. De marketing en propaganda machines zijn daar vrijwel dag en nacht mee bezig. Zij bieden schijnoplossingen om (deels niet bestaande) onzekerheden weg te nemen. Politieke stromingen creëren vijanden en onzekerheden om ons te mobiliseren voor hun politiek. Dat hoort er gewoon bij het menszijn.

De marketingmachines proberen ons er ook van te overtuigen dat we een te kort aan iets hebben. De life style programma's op televisie, de glossy tijdschriften en de influencers op social media zijn hun belangrijkste profeten.

Niet alleen politiek-economische en managementkringen, maar alle religies, (christelijk en niet christelijk) en de niet religieuze levensovertuigingen en filosofieën hanteren dergelijke methoden. Zij zetten zo hun dogma's kracht bij en proberen aan te geven hoe goed ze voor jou acteren in deze wereld als je  hun dogma's volgt en voldoet aan de (veelal verborgen) eisen die ze stellen.

A.H. Maslow wordt gezien als de grondlegger van een theorie waarin een hiërarchie van fundamentele behoeften wordt beschreven waardoor het menselijk organisme tot aktie wordt aangespoord. Fundamenteel omdat het niet voldoende bevredigen van die behoeften de mens in zijn menselijke mogelijkheden blokkeert. Eigenlijk beschrijft deze theorie de angst gedachten en de daaruit voortvloeiende noodzaak om controle te houden over de mate waarin de behoeften bevredigd kunnen worden. Alles wat deze bevrediging in de weg kan staan moet dus worden gewantrouwd en in de gaten worden gehouden opdat je tijdig maatregelen kunt treffen.

De theorie onderkent 5 fundamentele niveaus. Als de behoeften van een niveau niet voldoende bevredigd worden zal het organisme zich volledig richten op bevrediging van die behoeften. De behoeften van lagere niveaus raken op de achtergrond  tenzij hun bevrediging dermate te wensen over laat dat ze blokkerend werken. De behoeften op een hoger niveau zijn nog niet relevant en worden nog niet nagestreefd.

1. De directe levensbehoeften voor het lichamelijk evenwicht.
   • Denk aan behoefte aan slaap, voedsel, drinken, het uitscheiden van ontlasting en seks. Ook moederzorg wordt hiertoe gerekend.
   • Op politiek en economisch gebied gaat het bijvoorbeeld om minima beleid, inkomensbeleid , vreemdelingenbeleid.
2. De behoefte aan veiligheid.
   • Denk aan huisvesting, groepsvorming (het aangaan van relaties), het aanleggen van voorraden (sparen en verzekeringen).
   • Hier gaat het naast  huisvestingsbeleid,  arbeidsvoorwaardenbeleid,  regulering van voedings- en geneesmiddelen, defensie en milieu ook over vreemdelingenbeleid.
3. De behoefte aan affectie in sociale contacten
   
   • Denk aan liefde, vriendschappen, positieve scociale relaties en intimiteit.
   • Politieke en economische thema's zijn ziekenzorg, ouderenzorg, kinderopvang e.d.
4. De behoefte aan respect en erkenning.
   • Denk aan zelfrespect, zelfbewustzijn, prestige, status, waardering en erkenning en respect vanuit de sociale groep, waardering en erkenning die je zelf geeft.
   • Politiek economisch agenda's zien we dit terug in het beleid op scholing en wetenschap en emancipatie.
5. De behoefte aan zelf-actualisatie.
   • Daarmee wordt bedoeld dat de persoon groeit in persoonlijkheid, mentaal sterker en weerbaarder wordt.  
   • Politiek economisch zien we dit terug in de regulering van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Veel intiatieven die omtrent gezondheifdsbevordering, dierenwelzijn en milieu worden gepropageerd maken gebruik van technieken tot zelf actualisatie (zowel positief als negatief).

Deze motivatie theorie wordt in management publicaties algemeen genoemd en is ook in politiek economische modellen veelvuldig te herkennen. Empirisch bewijs voor de juistheid van de theorie ontbreekt echter en dit is ook door Maslow zelf erkend. Maslow zelf schijnt niet zo'n strikte scheiding tussen de nivo's beschreven te hebben als de latere implementaties in management toepassingen suggereren.

De theorie haakt in op het gebrek aan zekerheid (en opent zo het gevoel van angst) dat niet in de fundamentele levensbehoeften voorzien kan worden en geeft

1. de politiek economische partijen macht om mensen te binden doordat er een gemeenschappelijke onzekerheid (of vijand) gecreëerd wordt,
2. commercie de mogelijkheden om behoeften te kweken die bevredigd moeten worden opdat personen de gewenste (schijn)erkenning krijgen.

De noodzaak om in alles onder controle te hebben  heeft er toe geleid dat wij nu leven in een wereld waarin we verstikt worden door de veelheid aan regels en wetten waaraan we ons in het maatschappelijk leven te houden hebben. De paradox is dat veel regels om uiteenlopende redenen niet gehandhaafd worden. Het gevolg is dus dat we in een omgeving wonen waarin ons schijnzekerheden worden voorgespiegeld. Dat beseffen we met z'n allen waardoor gevoelens van wantrouwen alleen maar  toenemen. Als collectief reagaren we  om aanvullende controles te ontwerpen en dus formuleren we nieuwe regels en wetten, waarvan we bij voorbaat kunnen weten dat we de capaciteit niet hebben om ze te handhaven.

De veelheid aan (soms overbodige of onvoldoende genuanceerde of zeer complexe) regels leidt maar al te vaak tot negeren van de menselijke maat en mede-menselijkheid ook weer ingegeven door  de angst voor represailles bij hen die de regels moeten uitvoeren.

De Bijbel die verguist wordt om de veelheid aan regels en wetten kent in het Oude Testament nog geen 700 regels, en in het Nieuwe Testament slechts 2 gedrags-aanbevelingen. Die 2 volgen vanzelf uit een bepaalde levenshouding en vormen dus  geen wet. Door die levenshouding zijn ook de wetten van het Oude Testament overbodig geworden en kunnen min of meer als richtlijn worden gehanteerd in de eigen levenshouding.

Talloos zijn de voorbeelden waarin volkomen normaal acterende mensen die het materieel en uiterlijk sociaal aan niets ontbreekt uit pure wanhoop een einde aan hun leven maken omdat zij zichzelf niet geaccepteerd weten of niet kunnen voldoen aan de eisen die zij zichzelf stellen ter bevrediging van de behoeften op de lagere nivo's.

Fundamenteel ontbeert het managementmodel naar de piramide van Maslow het antwoord op de vraag naar de eigenwaarde van de mens in zijn of haar omgeving. Welke ontberingen worden er niet geaccepteerd als er een beroep wordt gedaan op persoonlijke moed en kwaliteiten om zich in geval van oorlog in te zetten voor het eigen volk of het gemeenschappelijke ideaal terwijl er groot gebrek is aan de lichamelijke behoeften of veiligheid.

Enkele bronnen met meer info over de behoeftentheorie die wordt toegeschreven aan Maslow.

1. A Theory of Human Motivation Door A.H. Maslow Oorspronkelijk gepubliceerd 1943
2. Kritische kanttekeningen bij het gebruik van de theorioe van Maslow
3. Piramide van Maslow - Motivatietheorie op wikipedia