4 methoden om de Bijbel te lezen

Bij de bovenstaande waarnemingen heb ik al een aantal facetten genoemd waarmee bij het lezen van de vertaalde Bijbelteksten rekening kan worden gehouden. Hier ga ik in op de wijze waarmee je het Bijbellezen kunt plannen.

1. Je kunt de Bijbel doorlezen volgens de methode van speed-reading. Dan lees je snel door de Bijbel heen van voren naar achteren, zonder ook maar even na te denken. Het lijkt er op dat je niet veel vasthoud. Het tegendeel is waar in je onderbewuste sla je meer op dan je beseft en je onderbewuste legt allerlei dwarsverbanden tussen de teksten Dit werkt goed in de meeste vertalingen.
2. Je kunt de Bijbel ook genieten als kunst. Je raakt dan meer of minder onder de indruk van de schoonheid van het  proza. De Bijbel bevat naast mooie stukken proza ook bijzondere poëzie die je als zodanig kunt genieten  zonder je direct om de boodschap achter de tekst te bekommeren..
3. De derde methode is de methode die over het algemeen onder Bijbelstudie wordt verstaan. Een afgebakende tekst wordt aandachtig bestudeerd, en  er wordt over gemediteerd.  Gerelateerde Bijbelteksten worden opgezocht.  Vaak is deze methode uitgebreid door te bestuderen wat anderen over de tekst hebben geschreven. Deze Bijbelstudie kan ook in groepsverband worden gedaan.
4. In de vierde methode wordt een willekeurige tekst uit de Bijbel genomen waar gedurende een dag of langer regelmatig wordt nagedacht. Hieronder versta ik ook de verschillende bronnen van dagwoorden, dagteksten, etc.

Voor mij bestaat er niet één ideale methode. In de praktijk zal (vaak onbewust) een combinatie van methoden 3 en 4 plaats vinden.
Speed-reading is een bewuste keuze en vergt de nodige concentratie opdat ik tijdens het lezen niet ga nadenken over de tekst of mij beelden vorm naar aanleiding van de tekst. Ik scan  de tekst van de Bijbel eens in de twee jaar in enkele weken.
Daarnaast -aan het einde van de dag- lees ik de Hernhutter dagtekst om de dag te overdenken (methode 4). Dan verwonder ik me vaak hoe een dergelijke tekst een dag kan samenvatten. Soms wordt ik geraakt door de tekst en neem ik wat meer tijd en ga ik volgens methode 3 om met deze tekst.

In de groepen in onze gemeente wordt methode 3 toegepast en voor mezelf pak ik soms een onderwerp bij de kop en zoek ik in de digitale versies van de Bijbel op zoekwoord en verwante woorden. Meestal kom ik niet tot een bevredigende conclusie en leg ik het weer aan de kant, schijnbaar was de tijd nog niet rijp en worden veel halve overdenkingen in het onderbewuste opgeslagen en groeit de stapel kladjes met notities (waar ik overigens vrijwel niet meer in kijk).
Van methode 2 weet ik dat die wordt toegepast (vooral ook liefhebbers van literatuur die zich geen christen noemen). Sinds de kinder- en jeugdbijbel kom ik er niet meer toe. Als ik bijvoorbeeld bij de tocht van de Israëlieten door de woestijn lees hoe omgegaan wordt met de tabernakel dan denk ik niet in de eerste plaats aan de boodschap in het verhaal. Dan zie ik die enorme logistieke inspanning die geleverd moet worden en kom ik niet  toe aan het vervolg van het verhaal. Ik kies dan dus beter voor een vorm die lijkt op speedreading om het hele verhaal te lezen.

Wel of geen  markeringen in de Bijbel

De Bijbel is allereerst een werkboek. Het staat je vrij om er markeringen in te maken of aantekeningen te schrijven in de marges. Velen maken dergelijke notities om herinnerd te worden aan hun ontdekkingen en als ze een gedeelte opnieuw ontdekken nog even terug te blikken. Anderen maken van hun Bijbel een kleurrijk mozaïek om uitdrukking te geven aan de speciale ervaringen bij het lezen van de passages. Dat werkt en is goed ook. De Bijbel is immers bedoeld als een werkboek, een verzameling proza en poëzie om mee te werken, te verwerken en uit te werken.
De mooiste Bijbels die ik ken hebben geen markeringen.  Het zijn de Bijbel van mijn pake (opa) en die van mijn moeder.  Bij die van pake ruik ik de roef van het oude skûtsje en denk ik de geur van de ruimtabak nog te ruiken ook. Die Bijbel ligt helemaal uit elkaar en ligt haast los in het stoffen omslag. Hij heeft een ereplaats in mijn studeerkamer. De trouwbijbel van mijn moeder hangt met plakband aan elkaar en is nauwelijks meer vast te houden. Beide Bijbels zijn gelezen, geleefd en doorleefd en ook nog eens "uitgeleefd".  Zo horen ze ook te zijn na 60 of 70 jaar gebruik- tot op de vezel versleten-.

Ik zet geen markeringen of aantekeningen in mijn papieren bijbel, dat heeft niets te maken met het idee dat de Bijbel een heilig boek is. Ik wil gewoon niet herinnerd worden aan oude ideeën en de Bijbel iedere keer als nieuw open slaan. Nu met de digitale versies wordt de fysieke Bijbel eigenlijk alleen geopend in de sessies van speed-reading en de Bijbelstudie in groepen. In de andere leesmethoden heb ik graag een paar vertalingen naast elkaar op het scherm en een kladblokje met pen ernaast.